Wtorek - Piątek: 9:00 - 16:00
Niedziela: 14:00 - 18:00

Muzeum Regionalne w Słupcy
ul. Warszawska 53
62-400 Słupca  
telefon: : 63 275 26 40

Partnerzy
Wydarzenia > cykliczne > Koncerty organowe

       20  Jubileuszowy KONCERT ORGANOWY
10 sierpnia 2023r. godz. 20.00

Słupca, kościół farny św. Wawrzyńca,

Maria Erdman - klawikord, organy

Klawikord: Martin Kather, Hamburg, 2018, kopia klawikordu nr. kat. 9 Muzeum Instrumentów w Lipsku, Georg Haase, Bautzen (Budziszyn), 1692

Organy Matthias Brandtner, 1716

Program:

1. Toccata tertii toni (Tabulatura Warszawska, XVII w)

2. Canzona (Tabulatura Warszawska, XVII w)

3. Philippe Verdelot Fuggi fuggi cor mio (Tabulatura Jana z Lublina, 1537-1548)

4. Orcombien (Tabulatura Gdańska, 1598)

5. Animoso meo desiderio (Tabulatura klasztoru św. Ducha w Krakowie, 1548)

6. Fuga (Tabulatura Warszawska, XVII w)

7. Aleijć nade mną Wenus (Tabulatura Jana z Lublina, 1537-1548)

8. Josquin des Prés (c.1450 - 1521) Plus nulz regres 1547 (Tabulatura Jana z Lublina, 1537-1548)

9. Philippe Verdelot Fuggi fuggi cor mio (Tabulatura Jana z Lublina, 1537-1548)

***

10. Phantasia primi toni (Tabulatura Gdańska, 1591)

11. Vestiva i colli Tabulatura Jana Fischera z Morąga (1595)

12. Fuga [in F] (Tabulatura Oliwska, 1619)

13. Trocz lychyer (Tabulatura klasztoru św. Ducha w Krakowie, 1548)

14. Canzona (Tabulatura Warszawska, XVII w)

15. Piotr Drusiński (15?? - 1611) Deus in adiutorium meum intende Domine (Tabulatura Oliwska, 1619)

Maria Erdman - z wykształcenia organistka, klawikordzistka i teoretyk muzyki
Jako wybitna specjalistka w grze na klawikordzie zajmuje się od roku 2002 promocją tego instrumentu. Ma w dorobku liczne koncerty na klawikordzie i organach w Polsce, Niemczech i Holandii. Występuje na eksponowanych festiwalach (Vratislavia Cantans, Actus Humanus, Nowe Epifanie), jak również w renomowanych salach koncertowych (Narodowe Forum Muzyki, Filharmonia Narodowa w Warszawie, Filharmonia im. Artura Rubinsteina w Łodzi).
Absolwentka klas organów prof. Marietty Kruzel-Sosnowskiej w Państwowym Liceum Muzycznym im. Karola Szymanowskiego w Warszawie oraz prof. Andrzeja Chorosińskiego w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina, gdzie ukończyła studia na dwóch wydziałach - Teorii Muzyki oraz Organów. Ukończyła też studia podyplomowe w
Conservatorium van Amsterdam pod kierunkiem prof. Menno van Delfta (klawikord) i prof. Pietera van Dijka (organy).

Działalność muzyka-wykonawcy łączy z pracą badawczą, dotyczącą źródeł repertuaru polskiego, podejmując w publikacjach zagadnienia zarówno proweniencji repertuaru, jak i wykonawstwa muzyki dawnej. W roku 2000 przygotowała edycję utworów organowych Mieczysława Surzyńskiego W 2019 obroniła pracę doktorską Szesnastowieczna praktyka wykonawcza i jej związki z techniką kompozytorską na przykładzie intawolacji świeckich utworów wokalnych w polskich tabulaturach klawiszowych. Jej publikacje znajdują się w kwartalniku muzykologicznym „Muzyka”, „De Clavicordio”, czy „Five Centuries of Keyboard Keyboard Music” znacząc ślad udziału w sesjach naukowych, polskich i zagranicznych, zarówno muzykologicznych, jak i poświęconych zagadnieniom wykonawstwa na organach i klawikordzie.

Maria Erdman posiada w dorobku nagrania płytowe - w roku 2006 zarejestrowała pierwsze w Polsce nagranie na klawikordzie, zrealizowane w wydawnictwie „Acte Préalable” i zawierające „Arie z różnych Autorów zebranych z kancjonału S.S. Klarysek w Starym Sączu z 1768 roku. W 2012 nagrała organowe utwory Feliksa Nowowiejskiego na organach Katedry w Olsztynie na płycie opublikowanej z książką „Warmia. Krajobraz pojednania”. Jej improwizacje na klawikordzie zarejestrowano też na płycie „Pieśni do Świętych Pańskich”. Powiązania muzyki tradycyjnej z muzyką dawną skłaniają artystkę do współpracy z muzykami specjalizującymi się w repertuarze ludowym - miedzy innym z Adamem Strugiem, z którego zespołem „Monodia polska” artystka realizuje projekt wykonania „Melodii na Psałterz” Mikołaja Gomółki w unikalnej obsadzie tradycyjnego śpiewu z akompaniamentem organowym.

Repertuar na klawikord umożliwia również współpracę ze znakomitymi specjalistami w zakresie muzyki dawnej. Na stałe Maria Erdman współpracuje z Karoliną Zych (flet traverso) i Justyną Młynarczyk (viola da gamba), prezentując rys kameralny epoki Empfindsamkeit, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Carla Philippa Emanuela Bacha oraz roli klawikordu, jako instrumentu akompaniującego. Okazjonalnie Maria Erdman podejmuje się też muzycznego prowadzenia projektów zespołowych - w roku 2018 pod jej kierownictwem zarejestrowane zostało z poznańskim zespołem „Musica Maxima” prawykonanie Requiem J. Paszkiewicza, uhonorowane dołączeniem do „kapsuły czasu”, zakopanej w 2021 roku w podziemiach Placu Kolegiackiego, w celu upamiętnienia poznaniaków pochowanych w dawnym kościele kolegiackim pw. św. Marii Magdaleny.

Maria Erdman wykłada grę na klawikordzie jako specjalizację w Akademii im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu oraz jako instrument dodatkowy w Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie. Od roku 2005 prowadzi założoną przez siebie klasę organów w Zespole Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Angażuje się rozmaite działania edukacyjne - jest wykładowcą organów i klawikordu Letnich Kursów Metodycznych Muzyki Dawnej w Warszawie i okazjonalnie współpracuje z Krajowym Funduszem na Rzecz Dzieci.

W programie koncertu zabrzmią utwory zachowane w tabulaturach organowych z terenów Rzeczypospolitej z XVI go i XVII go stulecia.
Główny jego trzon stanowią opracowania świeckich kompozycji pierwotnie wokalnych, zaaranżowanych na instrument klawiszowy, ale usłyszymy również imitacyjne canzony, fugi i toccaty. Koncert ten stwarza też okazję do dialogu dwóch instrumentów klawiszowych, istotnych w muzyce dawnej - klawikordu i organów, pierwszego z nich delikatnego i subtelnego, drugiego - umożliwiającego rozmaitość barwową oraz zdolnego do radowania uszu potęgą dźwięku.
Będziemy starać się odzwierciedlić tę rozmaitość, a także oddać wyrazowe bogactwo prezentowanego repertuaru.

 

 .............................................................................................................................................................

Organy znajdujące się w kościele p.w. Św. Wawrzyńca w Słupcy, raz do roku ,
od 20  już lat brzmią pełnym głosem za sprawą wybitnych wirtuozów tego instrumentu. Doceniane przez samych artystów zachwycają swym dźwiękiem dostarczając niezapomnianych przeżyć słupeckim melomanom. Są nieodłącznym elementem uroczystości odpustowo - wawrzynkowych ku czci patrona naszego miasta - Św. Wawrzyńca.
Z inicjatywy Muzeum Regionalnego w Słupcy przy współpracy z władzami samorządowymi miasta oraz przychylności proboszcza fary w dniu 10 sierpnia 2004r.odbył się pierwszy koncert na odrestaurowanym instrumencie. I tak jest do dzisiaj. Dzięki temu mamy niepowtarzalną okazję uczestniczyć w koncertach organowych z udziałem znakomitych artystów.


Zagrali u nas:
2004 Hanna Stypułkowska( Konin) i Bohdana Dziadkiewicz – sopran (Czechy).


2005 Wiktor Łyjak (organy) i Małgorzata Urbaniak (sopran) -Warszawa

2006 Bogna Nowowiejska (organy) i Ewa Murawska (flet) - Poznań

2007 Ewa Polska(organy) - Bydgoszcz i Przemysław Wawrzyniak (dudy szkockie          flety irlandzkie) -Poznań

2008 Elżbieta Karolak(organy) i Kamil Karolak(skrzypce )-Poznań

2009 Andrzej Szadejko ( organy) i Alina Ratkowska (klawesyn) -Gdańsk

2010 Sławomir Kamiński(organy) i Joanna Kozłowska(sopran)-Poznań

2011 Robert Grudzień ( organy) -Lublin i Igor Cecocho (trąbka) –Białoruś

2012 Jakub Garbacz (organy) i Magdalena Witczak (sopran)-Łódź

2013 Rafał Gumiela (organy) -Bydgoszcz i Kamil Gumiela (saksofon) -Kraków

2014 Joanna Marciniak (organy) i Aleksandra Kamińska (mezzosopran)-Poznań

2015 Jarosław Tarnawski (organy) i Magdalena Kozakiewicz (sopran) -Poznań

2016. Rafał Gumiela - organy  i Maria Wilgos (teorba, gitara barokowa ) , Michał Marcinkowski (skrzypce  barokowe)

2017. Agnieszka Tarnawska -organy i  Przemyslaw Czekała- baryton

2018. Maksymilian Święch (organy, klawesyn)

2019 Waldemar Krawiec (organy) i Michał Mogiła (obój)

2020 Kamil Lis (organy) i Piotr Kopietz (akordeon)  i Elżbieta Drozdowska(flet)
                                                                                                                  Warszawa

2021. Jan  Mroczek (organy) i Magdalena  Kowalska -Pawlikowska (sopran)

2022. Marcin Armański (organy( Świdnica) i Michał Bronk (kontralt)Gdańsk


Kilka faktów z „życia” instrumentu :

Autor: Mathias Brandtner – pomorski organmistrz działający w 2 poł. XVII w. i pocz.XVIII wieku  w Toruniu

Czas powstania: 1716r.

Spośród wielu realizacji Mathiasa Bandtnera do dnia dzisiejszego zachowały się jeszcze ( oprócz słupeckich) organy  w katedrze św. Janów w Toruniu. Powstały w 1688r.

Wcześniej zrealizował  mechanizm organowy dla nieistniejącego obecnie kościoła dominikanów p.w. Św. Mikołaja w Toruniu w 1680r.,po jego pożarze ponownie zbudował instrument w 1686r.
Jego dziełem były także organy w katedrze włocławskiej w 1691r. 32 -głosowe o barokowej strukturze brzmienia. Zdemontowane w 1891r. wskutek złego stanu technicznego.
Dokończył budowę instrumentu organowego w bazylice katedralnej p.w. Narodzenia NMP
w Sandomierzu w 1698r. rozpoczętą przez mistrza Andrzeja Nurowskiego z Gdańska.

Organy znajdujące się w kościele św. Wawrzyńca zapewne  jedną z ostatnich realizacji sławnego budowniczego instrumentu.

Budowa:
Posiadają 12 rejestrowy zespół dźwięku należący do klawiatury manuału, registry pedału, trakturę mechaniczną.
Zespół gry składa się z umieszczonej w formie półki klawiatury jednego manuału o rozpiętości tonalnej 45 klawiszy z „krótką oktawą”.
Strojenie barokowe w skali CHORTON – około pół tonu wyżej , dźwięk A - 460 Hz.
Dyspozycje rejestrów (registry)
Czas powstania
: 1716r.

Restauracja instrumentu i prospektu.

W latach 1998-2003 podjęte działania przez ówczesnego proboszcza fary ks. Wojciecha Kochańskiego przy zaangażowaniu wielu osób i środków finansowych parafii oraz pozyskanych środków zewnętrznych m.in. z Urzędu Konserwatorskiego ocaliły ten cenny obiekt sztuki organmistrzowskiej czasu baroku od całkowitego zniszczenia.

Remontu i konserwacji instrumentu podjęła się utytułowana firma: Zakład Organmistrzowski
Marian Nawrot i synowie z Wronek
, którzy z ogromnym pietyzmem podeszli do zabytku, dzięki czemu w blisko 90 % udało się zachować oryginalny instrument
z epoki.

W latach 2002 - 2003 trwały prace konserwatorskie prowadzone przez zespół konserwatorów z Torunia i Słupcy pod kierunkiem R. M. Czerniaka - na samym prospekcie - czyli szafie barokowej , w którą „włożony” jest ten bezcenny mechanizm organowy.

2004 „Organy ze słupeckiej fary” - otwarcie wystawy w Muzeum Regionalnym w Słupcy (podczas VI Odpustowego Spotkania )

10 sierpnia 2004r. Pierwszy koncert organowy na odrestaurowanym instrumencie

..................................................................................................................................
2o czerwca 2016r.

Na konieczność  ponownych zabiegów konserwatorskich i  zły stan instrumentu wielokrotnie zwracał uwagę  Adam Nawrot - który rokrocznie przygotowywał   instrument do organizowanych  przez  nas koncertów. Wniosek o dofinansowanie działań złożony przez Parafię rzym. kat. Św. Wawrzyńca w Słupcy, merytorycznie przygotowany i pilotowany przez Muzeum Regionalne i Urząd Miasta w Słupcy zyskał akceptację Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu. Pozyskane środki zewnętrzne z dotacją z Urzędu Miasta pokryją  koszt prac konserwacyjnych przy instrumencie. które powierzono ponownie renomowanej firmie organmistrzowskiej: „Nawrot i synowie” z Wronek.
Te działania pozwolą przedłużyć jego dobrą kondycję na kolejne,długie lata.

Wyjątkowość słupeckich organów jest nie do przecenienia. Są unikatowym dobrem kultury , bezcennym instrumentem z epoki baroku, troska o ich „kondycję” spoczywa na nas wszystkich. Bo jak  zauważa  ks. Andrzej Klocek :

"(...) brak systematycznej pielęgnacji prowadzi nieuchronnie do tego, że albo koszty remontów wzrastają niebotycznie, albo nawet następuje tak kompletna dewastacja(...)" . 
ZAPRASZAMY
B.Czerniak