Leon Urbaniak
urodził się 25 marca 1900r.w Szamarzewie. Dzieciństwo i młodość spędził w Strzałkowie, do którego w 1902 roku przeprowadzili się jego rodzice Franciszka z domu Radniecka i Wawrzyn Urbaniak.
Miał starszego brata Franciszka i starszą siostrę Teresę oraz czwórkę młodszego rodzeństwa: Józefa, Kazimierza, Marianne, Janinę , Czesława i Władysławę. Dorastał w domu w miarę zamożnym, rodzice prowadzili dobrze prosperującą piekarnię, wychowywali swoje dzieci w atmosferze miłości do Ojczyzny i szacunku do tradycji i historii . Ukończył 6 -klasową szkołę ludową w Strzałkowie i zaczął terminować jako cieśla. Gdy skończył 18 lat, zdążył być jeszcze (na krótko) wcielony do pruskiej armii i przejść szkolenie w Pułku Artylerii Polowej nr 41 w Głogowie.
Koniec I wojny światowej,odzyskanie niepodległości i powrót do Strzałkowa - to czas jego zaangażowania w działalność niepodległościową. Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim,
w oswobodzeniu Gniezna (grudzień 1918), w walkach w okolicach Szubina; z jednostką 7 Pułku Strzelców Wlkp. walczył w krwawych starciach pod Grójcem Wielkim; przynależał do 61.Pułku piechoty, w którym walczył na frontach wojny polsko -bolszewickiej do października1920 .
KARIERA SPORTOWA
Kochał sport. Już jako mały chłopiec wyróżniał się swoimi umiejętnościami, deklasując swoich rówieśników. Po zakończeniu działań na froncie podjął decyzję o związaniu swoich dalszych losów zawodowych z wojskiem. W listopadzie 1920 otrzymał swój pierwszy awans. Służbę pełnił, po licznych szkoleniach, w różnych kompaniach 61 p p na terenie Bydgoszczy, w których przykładano wielka wagę do wychowania fizycznego. Skutkowało to jego udziałem w Ogólnodywizyjnych Igrzyskach Sportowych. Wtedy jego nieprzeciętne zdolności sportowe zwróciły uwagę przełożonych, którzy wysłali go na kurs instruktorski do Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu , został tam zatrudniony jako instruktor. Jego wyniki w rzutach na zawodach szczególnie napawały nadzieją na przyszłe sukcesy. Młody Strzałkowianin przejawiał bowiem szczególny talent od dyscyplin lekkoatletycznych. I tak rozpoczęła się jego dynamiczna kariera sportowa. Najpierw udział w lekkoatletycznym pokazie dla Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego, potem został zatrudniony jako instruktor i wciągnięty w struktury poznańskiego klubu Pentatlon.
Włączony do reprezentacji poznańskiej szkoły, wziął udział (1925) w zawodach w Pradze przeciwko czechosłowackiej Wojskowej Szkole Wychowania Fizycznego. Spektakularne pokonanie czeskiej reprezentacji było możliwe dzięki udziałowi Leona Urbaniaka; wkrótce został skierowany przez Polski Komitet Olimpijski na przedolimpijski kurs lekkoatletyczny (1927)
WARTA POZNAŃ
Od 1924r. efektywnie i z sukcesami współpracował z klubem sportowym WARTA POZNAŃ - jako ich reprezentant, skutecznie przyczyniając się do licznych i spektakularnych sukcesów w rywalizacji na szczeblu okręgowym, ale także o g ó l n o p o l s k i m. Kilkakrotnie stawał na podium Mistrzostw Polski. Ponad ośmiokrotnie reprezentował klub w finałach MISTRZOSTW POLSKI, Największym jego osiągnięciem było zdobycie tytułu MISTRZA POLSKI w 1927r. – w rzucie kulą oburącz.
Jako pierwszy spośród lekkoatletów Warty Poznań, otrzymał w 1928 r. otrzymał powołanie do reprezentacji Polski na lekkoatletyczny mecz Polska-Jugosławia. W ogólnopolskiej klasyfikacji punktowej, prowadzonej od 1920 r. dla wszystkich lekkoatletów występujących w Mistrzostwach Polski, został on sklasyfikowany na bardzo wysokiej 9. pozycji za udział w 31 konkurencjach finałowych (174 punkty).
Brał udział m.in. w zawodach centralnych o mistrzostwo Polski w dziesięcio i pięcioboju zajął trzecie miejsce .Powtórnie w 1927r. na Mistrzostwach Polski zajął medalowe miejsce zdobywając cenne punkty dla drużyny. Dokonał tego jako jedyny z zawodników WARTY POZNAŃ. Wśród zawodników w klubie Leon Urbaniak szczycił się najlepszymi wynikami sportowymi w danym roku kalendarzowym . Miał też ogromne zasługi i sukcesy w pracy trenerskiej z młodzieżą; od 1927r był w kierownictwie klubowego oddziału lekkoatletycznego jako instruktor, miał uprawnienia sędziego sportowego .
Leon Urbaniak był jednym z prekursorów koszykówki w klubie Warta Poznań, która od 1927r.stała się osobną dyscypliną sportową; rozegrał w tej drużynie kilkanaście oficjalnych meczów.Gdy w 1929 r. ustanowiono specjalną odznakę klubową, nadawaną za zdobyte w barwach zielono-białych punkty, pierwszym z odznaczonych lekkoatletów i to w najwyższej grupie (za zdobycie 300 punktów) był Leon Urbaniak.
O zasługach i wkładzie w rozwój sekcji lekkoatletycznej i gier zespołowych pamiętano jeszcze długo po jego wyjeździe z Polski. W lipcu 1937 r. z okazji 25-lecia klubu otrzymał dyplom honorowy za położenie wybitnych zasług około rozwoju klubu.
FRANCJA
W 1928r. następuje decydujący zwrot w jego karierze. Ukochany sport niejako „zostawia” dla...Ojczyzny. Podejmując zapewne niełatwą decyzję o odejściu z wojska, przeniósł się do Warszawy, gdzie został oficjalnie zatrudniony w oddziale Związku Strzeleckiego i rozpoczął współpracę z oddziałem II sztabu Głównego Wojska Polskiego (konspiracja i wywiad ).
W 1930r. wyjechał do Francji i rozpoczął oficjalną działalność w charakterze Instruktora Wychowania Fizycznego (przy Ambasadzie Polski w Paryżu), co stanowiło „przykrywkę” dla działań na rzecz polskiego wywiadu i kontrwywiadu. Odnosił nadal szczególne sukcesy na polu wychowawczo-trenerskim szkoląc drużyny dziewcząt i chłopców w dyscyplinach lekkiej atletyki, koszykówki i siatkówki. Jego podopieczni brali udział w imprezach organizowanych przez Światowy Związek Polaków z Zagranicy i w I Igrzyskach Sportowych Polaków z Zagranicy w Warszawie 1934r. W tych zawodach wziął udział i sam Leon Urbaniak , który zdobył m.in. srebrny medal w rzucie oszczepem, a w skoku o tyczce brązowy. Polonia francuska zdobyła wtedy w ogólnej punktacji I miejsce.
II WOJNA ŚWIATOWA
Z chwilą wybuchu II wojny światowej Leon Urbaniak ,tak jak i większość jego wychowanków, zadeklarował chęć wstąpienia do formujących się na terenie Francji oddziałów polskich.
Po zawarciu rozejmu w Compiegne 22 czerwca 1941r. przedostał się do południowej, nieokupowanej części Francji .Najpierw został tam szefem kantyny Polskiego Czerwonego Krzyża - w tym czasie była to jakby namiastka polskich przedstawicielstw, które stało się miejscem gromadzenia się żołnierzy tworzących zakonspirowane ośrodki szkoleniowe . W Tuluzie , w Biurze Polskim pracował do listopada 1941r. , od września tego roku w 1941r. stał się członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej ostatecznie przekształconej w Polską Organizację Walki o Niepodległość. Pełnił tam funkcję szefa regionu Tuluza ( działając w konspiracji zbierał i weryfikował informacje wywiadowcze, kontrolował i szkolił organizował i przejmował zrzuty spadochronowe, kolportował wydawnictwa podziemne), w 1943 r. włączył się do działań propagandowych dla Polaków w Wermachcie i organizacji Toda..W styczniu 1944r nastąpiła częściowa dekonspiracja i został aresztowany. Najpierw wieziony w Tuluzie (do maja 1944r). potem w obozie Compiegne, przetransportowany do obozu w Neuengamme , potem obóz karny Watensted, obóz koncentracyjnych Ravensbruck i Malchow ; jego numer obozowy 30734 .Wyzwolenie obozu przez Armię Czerwoną nie oznaczało wolności dla Leona Urbaniaka.Władze sowieckie zablokowały jego powrót do domu, zapewne dysponując informacjami o jego działalności wywiadowczej. Mimo usilnych prób uratowania przez rodzinę, jego żonę Annę, Komitet Opieki nad Deportowanymi , Sekretariat Generalny P O W N nie udało się zlokalizować jego pobytu, ani go uwolnić. Nie udało się ustalić jego dalszych losów, ani określić daty jego śmierci oraz miejsca pochówku.
W 1949r. r, Sąd I Instancji we Francji i II Instancji w 1950r.uznał go za osobę zaginioną , czyli wedle jurysdykcji francuskiej,uznano go za osobę nieżyjącą.

Biogram powstał w oparciu o publikację
M. Mogiłka, T. Sypniewski, Życie pomiędzy Strzałkowem a Francją, Strzałkowo 2021

.....................................................

Tą wystawą przybliżamy sylwetkę strzałkowianina LEONA URBANIAKA wybitnego, nieprzeciętnie utalentowanego sportowca, który osiągał spektakularne sukcesy w rywalizacji sportowej reprezentując Polskę ,wielokrotnie stawał na podium, zdobywając mistrzowskie tytuły; skierowany na przedolimpijski kurs lekkoatletyczny w 1927r. miał szans wziąć udział w Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie. Wydawało się, że to sport wypełni jego życie. Jednak ostatecznie wybrał inną rywalizację , wziął udział w zawodach o najwyższą stawkę. I nie przegrał. M I S T R Z .

...........................................

Dziękujemy dr Tomaszowi Sypniewskiemu , inicjatorowi tej wystawy, za udostępnione materiały archiwalne, fotograficzne, konsultacje i pomoc . Wraz z panią dr Michaliną Mogiłką będą naszymi gośćmi podczas otwarcia wystawy. Jako autorzy publikacji: Leon Urbaniak, Życie pomiędzy Strzałkowem a Francją, Strzałkowo 2021 najlepiej zaprezentują sylwetkę Leona Urbaniaka, w oparciu o bogate materiały archiwalne i wspomnienia rodziny.
Na wystawie zobaczymy Leona Urbaniaka, przede wszystkim jako sportowca , dokumentując jego udział w różnych zawodach fantastycznymi i unikatowymi fotografiami z lat 20 i 30 XX w. także jako szkoleniowca i trenera, wspaniałego zawodnika klubu Warta Poznań . Dziękujemy za użyczenie Pucharu za Mistrzostwo Polski w rzucie kulą oburącz,  jak i możliwość pokazania imponującego dorobku medalowego, które Leon Urbaniak zgromadził w swojej karierze .
Za plakat wizualizujący wydarzenie dziękujemy Dominice  Czerniak-Chojnackiej

Otwarcie wystawy w  dniu 28 lutego, o godz. 17.00 w budynku muzeum, ul. Warszawska 53.
Wystawa potrwa do końca sierpnia 2024r.
Zapraszamy

Beata Czerniak
Muzeum Regionalne w Słupcy

www.facebook.com/muzeumslupca